رسم و رسوم

حنابندون

حنابندان یکی از آداب و رسوم عروسی در بندرعباس باشد. در شب حنابندان زنان شرکت کننده بندرعباسی دستشان را با آغشتن به ظرف حنایی که دور تا دور مراسم گرداننده می‌شد رنگ می‌کنند.


    زار

مراسم زار همراه با گونه‌ای موسیقی که موسیقی زار نام دارد، برای بیرون کردن مرض از جسم بیمار اجرا می‌شود


  روز دمور

در گذشته خانواده‌ها همراه با کودکان و گاه اقوام نزدیک خود به باغهای مجاور شهر، خصوصاً نخلستانها می‌رفتند و ضمن صرف ناهار در آنجا به کمک طنابی که از برگ درخت خرما بافته می‌شود و چیلک chilak نام دارد، تابی به دو درخت خرما می‌بستند که به آن دمور می‌گویند. کودکان با آن تا غروب بازی می‌کرده و عصر هنگام همگی به خانه هایشان بازمی‌گشتند. البته این رسم امروزه کمتر انجام شده ولی در گذشته اکثریت غریب به اتفاق مردم آن را انجام می‌دادند.

    روز نوروزی مرده‌ها

در قدیم در بندرعباس یک هفته قبل از عید سفره‌ای در خانه خود یا به شکل اشتراکی در منزل اقوام یا همسایگان می‌انداختند که به آن نوروزی مرده‌ها گفته می‌شود. این سفره که به مناسبت یادبود اموات در آخرین روزهای سال انداخته می‌شود، شامل غذاهایی بود که هر کس به منظور خیرات برای اموات خود می‌ریخت و در آن قرار می‌داد. یکی از اصلی‌ترین موادی که جهت خیرات در این سفره گذاشته می‌شود، خرمای مالیده‌ای است که از تابستان در مشک بدین منظور ذخیره می‌شده. این خرما را همراه با باقلا پلو یا شیر در این روز صرف می‌کردند.

این مراسم در روستای سیاه مغان رواج دارد.

 

 

    روز سفره اموات

در این روز که ده روز قبل از مراسم آن انجام می‌شود، هرکس به فراخور وضعیت مادی و اقتصادی اش برای خیرات اموات خود غذا یا میوه و شیرینی تهیه کرده و تمام روز در خانه خویش مراسم فاتحه و قرآن خوانی برگزار می‌کند. این مراسم سرانجام با خوردن شام در منزل صاحب خانه پایان می‌پذیرد. این مراسم با گذشت زمان به فراموشی سپرده شد؛ ولی در روستای روستای زیارت پیر چوگان همچنان رایج است.

    زنبیل گردانیدن

رسم زنبیل گردانیدن نیز از آیین‌های مرسوم در بندرعباس و استان هرمزگان است. در هرمزگان گاهی اتفاق می‌افتد که بچه‌ای در سن ۱۸ ماهگی یا دو سالگی به اصطلاح محلی پا نگرفته و راه نمی‌افتد. پدر و مادر طفل، برای راه افتادن بچه خود، یک روز بر و بچه‌های همسایه را خبر می‌کنند و فرزند خودشان را در یک زنبیل که با پوشال درخت خرما، درست شده؛ می‌گذارند و آن را به دست بچه‌های همسایه می‌سپارند تا زنبیل محتوی بچه را به درب حداقل شش خانه ببرند.

 

بچه‌ها با ترتیب خاصی دو طرف زنبیل را گرفته و در حالی که زنبیل را مثل یک تخت روان حرکت می‌دهند با صدای بلند این عبارت را می‌خوانند: کندو پا نداره، خیرش بکن به کندو، تا کندو پا بگیره، کندو پا نداره، خیرش بکن … بعد با همان تشریفات زنبیل را به درب خانه‌های دیگر می‌برند و عبارات بالا را دسته جمعی می‌خوانند و این کار در حدود دو ساعت طول می‌کشد، در خاتمه مراسم دوباره زنبیل محتوی بچه را به خانه پدر و مادر طفل برگردانیده و بچه را تحویل می‌دهند. اهالی عقیده دارند که بعد از انجام چنین مراسمی، طفل پا می‌گیرد و راه می‌افتد.

 

    قربانی برای ریزش باران

بر اساس یک رسم قدیمی، همه ساله در استان هرمزگان به خصوص؛ جزیره قشم برای ریزش به موقع باران یا ریزش زودتر و بیشتر باران، تعداد قابل توجهی گوسفند قربانی می‌کنند و گوشت آن‌ها را به صورت خورش درآورده و به همراه برنج بین مستمندان توزیع می‌نمایند. مراسم در بیرون شهر صورت می‌گیرد و پیش از هر کاری اهالی به خواندن نماز می‌ایستند و سپس گوسفندها را ذبح می‌کنند، هم‌زمان با فراهم کردن مراسم قربانی، آب انبارهای خود را که در محل به نام برکه معروف است؛ تخلیه و تمیز کرده و منتظر ریزش باران می‌مانند.

    قبله دعا (دعای طلب باران)

قبله دعا از سنت پیامبران و یکی از مراسم قدیمی مردم استان هرمزگان است که تا به امروز هم‌چنان زنده است. این مراسم برای مردم بومی جنبه مقدسی پیدا کرده است. در سال‌هایی که باران به موقع نمی‌بارد و آب برکه‌ها و چاه‌ها کم می‌شود و دشت‌ها و صحراها سبز نمی‌شوند، و خشک سالی شود مردم منطقه مطابق رسوم قدیمی برای طلب باران آیینی را اجرا می‌کنند که به آن اصطلاحاً قبله دعا گفته می‌شود. رسم قبله دعا را با صلاحدید یکی از ریش سفیدان و افراد با ایمان محل در یک روز جمعه برگزار می‌کنند. در این روز همه اهالی از پیر و جوان، زن و مرد، به محلی خارج از شهر می‌روند. آنها کودکان را بخاطر اینکه معصوم و بی گناه هستند و دعاهایشان زودتر اجابت می‌شود، با خود همراه می‌کنند. پس از رسیدن به محل مورد نظر که معمولاً روی تپه‌ای واقع است شروع به خواندن دعا و نماز می‌کنند. پس از آن اقدام به قربانی کرده و از گوشت قربانی نذری می‌پزند. با غذای نذری فقرا و مساکین را اطعام می‌کنند و با دعا و خیرات از خدا می‌خواهند برای آنها باران بفرستد. آداب ظاهری خاص خود را دارد، آدابی همچون سه روز روزه بودن قبل از نماز و دعا، نپوشیدن لباس فاخر، پیاده رفتن به مراسم قبله دعا و….

آثار تاریخی

 

 

 

 

مسجد جامع اهل سنت

 

مسجد جامع اهل سنت بندرعباس در سال ۱۱۷۵ هجری قمری توسط زین العابدین ابوالقاسم اوزی احداث و بعدها در طول سالیان با توجه به نیاز و رشد جمعیت و به علت فرسودگی بارها مرمت شد. شبستان این مسجد در دو طبقه ساخته شده و زیربنای کل مسجد حدود ۴۹۰۰ متر مربعه. شبستان حدود ۲۰ درب بزرگ داره که به ایوانهای شمالی، شرقی و جنوبی مسجد باز می شن. محراب این مسجد با هنر کاشی کاری زینت داده شده و بسیار چشمگیره.

 


 

عمارت کلاه فرنگی

 

این ساختمان توسط هلندی‌ها در سال ۱۱۱۰ هجری قمری ساخته شده و قلعه‌ای با ۱۶ برج و ۳ دروازه بوده که به عنوان اداره گمرک استفاده می‌شده‌است.

 

حمام گله‌داری

 

این حمام از پنج گنبد بزرگ و کوچک ساخته شده و به حمام شاه عباس نیز معروف است. حمام و مسجد گله داری ازجمله قدیمی‌ترین بناهای بندر عباس و جز آثار تاریخی شهر محسوب می‌شوند که با فاصله کم از هم در محله اوزی‌ها واقع شده‌اند.. دیرینگی این ابنیه به دوره قاجاری می‌رسد؛ و در سال ۱۳۳۰ به همت حاج احمد گله داری مرمت شده‌است

 

معبد هندوها

 

که در بندرعباس به بت گور معروف است در سال ۱۳۱۰ توسط هندوهای ساکن بندرعباس به سبک معماری هندی و توسط معماران هلندی بنا شده و در حال حاضر به عنوان موزه تاریخی استفاده می‌شود. این معبد در مرکز شهر و در خیابان امام خمینی واقع شده‌است. خوری به نام «گور سوزون» نیز در بندر عباس وجود دارد که گویا هندوهای ساکن شهر مردگان خود را در کنار آن می‌سوزاندن و احتمالاً بنا به سنت هندوها خاکستر آنها را به این خور می‌ریختند. امروزه بخشی از فاضلاب شهر از این راه به خلیج فارس می‌ریزد.

 

مسجد ناصری (بندر عباس) که در سال ۱۳۰۴ هجری قمری ساخته شده‌است. این مسجد در سال ۱۳۸۶ بازسازی شده‌است.

 

مسجد صحراباغی این مسجد در سال ۱۳۱۰ هجری قمری بنا شده‌است.

 

مسجد گله‌داری تاریخ ساخت آن مربوط به ۱۲۹۶ هجری قمری می‌باشد.

 

مسجد جامع دلگشا

 

در سال ۱۱۷۵ هجری قمری بنا شده‌است. در خیابان مسجد جامع بندرعباس واقع در بلوار طالقانی قرار دارد و یادگار سده‌های ۱۲ و ۱۳ ه‍.ق به‌شمار می‌آید. بخش قدیمی شبستان دارای ستونهای متعدد با سر ستونهای گچبری شبیه گله‌داری و مسجد دژگان است. شبستان این مسجد دارای یک بخش افزوده نیز می‌باشد.

 

مجموعه برکه‌های باران

 

این مجموعه شامل شش برکه یا آب انبار مربوط به دوران صفویه‌است و در گذشته از منابع ذخیره آب شیرین در بندر عباس بوده و هر برکه دارای چهار دهانه اصلی برای برداشت آب می‌باشد. این برکه‌ها در فضای مشجر وسیعی در محله استمبیک در خیابان ۲۲ بهمن در پشت موزه خلیج فارس قرار دارد. 

 پل لاتیدان

در مسیر کاروان لار – بندرعباس در جهت گسترش امور بازرگانی احداث شد. این پل در ۵۰ کیلومتری غرب بندرعباس در نزدیکی روستای کلمتلی (لاتیدان) واقع شده و مربوط به دوره صفوی می‌باشد.

محله باستانی سورو که در غرب بندرعباس قرار دارد و به دوران ساسانیان برمی‌گردد،

خانه احمدی یکی از آثارهای تاریخی شهر بندرعباس به شمار می‌آید. این بنا مربوط به دوره قاجاریه است که توسط شخصی به نام حاج احمد گله داری بنا شده‌است. این اثر تاریخی تحت شماره ۸۵۰۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌است.

 بادگیر منبر گپ مربوط به اواخر دوره قاجار است و در بندرعباس، فلکه بلوکی، خیابان امام خمینی، روبروی پاساژ طلا واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۷۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حمام بزرگ بزرگترین حمام بندرعباس مربوط به دوره قاجار است و در خیابان امام موسی صدر، نرسیده به چهار راه سازمان واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۴۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 مجموعه آب انبارهای موزه مربوط به دوره صفوی ـ اوایل دوره قاجار است و در بندرعباس، پاسداران، جنب اداره کل ارشاد اسلامی واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۰۷۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

 

 

 

زیارتگاه

 امامزاده سیدمظفر

سید مظفر بن موسی بن جعفر از سالیان دور مورد توجه عموم مردم خصوصاً مردم استان هرمزگان بوده و هر ساله پذیرای زائران بی شمار مشتاق خود می‌باشد. امامزاده سیدمظفر نوه امامزاده عبدالله بن موسی بن جعفر الکاظم است، در سال ۴۰۲ه‍.ق در این محل وفات یافته است.

 امامزاده سیدکامل

نسبت این امامزاده به نوه‌های موسی بن جعفر می‌دهند که در محله‌ای به همین نام (سیدکامل) واقع شده است.

امامزاده شاه محمدتقی

بنای این امامزاده در جوار مسجد جامع در نزدیکی بازار بزرگ بندرعباس می‌باشد.

زیارتگاه خضر

این زیارتگاه به دوران بعد از اسلام تعلق دارد. مکان آن در کنار جادهٔ بندرعباس - سورو قرار دارد و هم اکنون در محوطهٔ پارک هتل هما واقع شده است. تاریخ بنای آن مشخص نیست و مورد توجه مردم محلی است.

 

 

 

مراکز تجاری

مجتمع‌های تجاری جسیتی سنتر، زیتون، ستاره جنوب، نیلی، ستاره شهر، سرو، رویال و پاسارگاد و ملکه آسمان هاو کارگزاری، بازار بزرگ طلا و جواهرات در کنار بازارهای سنتی مثل بازار اوزی‌ها، بازار لاری‌ها، بازار شهرداری (این بازار در دهه هفتاد تخریب وفضای آن به طرحهای عمرانی شهری جدید اختصاص یافت) و بازار روز فعال هستند. مراکز تجاری بازار بزرگ هرمزگان (Hormozgan Mega Mall)، نور، صدف، مروارید و زیتون و … و مجموعه فرهنگی ورزشی پارمیس بزرگترین مجموعه فرهنگی ورزشی جنوب ایران نیز در حال ساخت می‌باشد.

 

 

بوستان‌ها 

بندرعباس دارای بوستان‌های بسیاری است که به‌طور مستمر از لحاظ کمی و کیفی در حال افزایش است.[۱۱] سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری بندرعباس نیز طرح‌های زیادی را برای زیباسازی این بوستان‌ها در دست اجرا دارد که از جملهٔ آن می‌توان به کاشت ۵۰۰۰۰ اصله گل کاغذی در بوستان‌های شهر اشاره کرد. 

نام برخی از بوستان‌های بندرعباس:

ردیف    مهمترین‌ها

۱        بوستان دولت

۲        بوستان غدیر

۳        بوستان ولایت

۴        بوستان ورزش

۵        بوستان کپشکن

۶        بوستان جهانگردی

۷        بوستان سورو

۸        بوستان دباغیان

۹        بوستان ناصر عبداللهی

   10    بوستان کیش

 

هتل‌ها

 

بندرعباس به دلیل موقعیت خاص تجاری و توریستی خود دارای هتل‌های بزرگی نظیر هتل هرمز، هما، خلیج‌فارس و آتیلار است. هتل‌های بندرعباس عبارتند از:

    هتل بین‌المللی هرمز (۵ ستاره)

    هما (۵ ستاره)

    خلیج‌فارس (۵ ستاره)

    آپارتمان آتیلار ۱ (۴ ستاره)

    آپارتمان آتیلار ۲

    هتل آپارتمان قدس

    هتل گوهرشاد

    هتل گنو

    هتل گلشهر

    هتل سعدی

    هتل حمزه

    هتل نقش‌جهان

    هتل دریا

    هتل کوثر

    هتل بوعلی سینا

    هتل امین

    هتل فروغ

 

جاذبه‌های طبیعی گردشگری

کوه گنو، روستای سیاهو، چشمه آب‌گرم گنو، چشمه آب‌گرم خورگو، چشمه آبگرم سرخاء، چشمه آبگرم کشکوئیه، چشمه آبگرم نیان، چشمه آبگرم چستانه، کوه ذرتو، تپه چاه لرد، قادهار، جنگل کوه شب، سیخوران، بنوزاکین، چشمه آبگرم باری، غار سرخاء، آبشار سرخاء، غار چلو، شهر فین، جنگل‌های کوهشاه، منطقه بخوان، چشمه آبگرم تیربوئیه (نزدیک شهر فین)، بنگلایان.

یکی از جاذبه‌های دیدنی بندرعباس صید مشتا است که با استفاده از جزر و مد انجام می‌شود. در این روش چوب‌هایی در ساحل کار گذاشته شده و با استفاده از تور حصاری ایجاد می‌شود، که هنگام بالا آمدن آب تعدادی آبزی وارد آن شده و با پایین رفتن آب، آبزیان داخل آن به وسیله صاحبان مشتاها صید می‌شوند

موزه

موزه مردم‌شناسی خلیج فارس بزرگترین موزه هرمزگان به شمار می‌رود که در محله ۲۲بهمن قرار دارد.

موزه مردم‌شناسی «حمام گله‌داری» یکی از موزه‌های شهر بندرعباس واقع در خیابان دلگشا است

موزه «آب» که یکی از زیرمجموعه‌های خیابان ۲۲ بهمن بندرعباس است و قدمت آن به دوره صفوی می‌رسد.

موزه مشیری که درگذشته خانهٔ یکی از افراد سرشناس بندرعباس به نام حاج مختار مشیری دوانی بوده و به خانه مشیری معروف شده و در محله سیدکامل قرار دارد.

 

 

 

 

 

 

 


 

 

 

 


رسم و رسوم

حنابندون

حنابندان یکی از آداب و رسوم عروسی در بندرعباس باشد. در شب حنابندان زنان شرکت کننده بندرعباسی دستشان را با آغشتن به ظرف حنایی که دور تا دور مراسم گرداننده می‌شد رنگ می‌کنند.


    زار

مراسم زار همراه با گونه‌ای موسیقی که موسیقی زار نام دارد، برای بیرون کردن مرض از جسم بیمار اجرا می‌شود


  روز دمور

در گذشته خانواده‌ها همراه با کودکان و گاه اقوام نزدیک خود به باغهای مجاور شهر، خصوصاً نخلستانها می‌رفتند و ضمن صرف ناهار در آنجا به کمک طنابی که از برگ درخت خرما بافته می‌شود و چیلک chilak نام دارد، تابی به دو درخت خرما می‌بستند که به آن دمور می‌گویند. کودکان با آن تا غروب بازی می‌کرده و عصر هنگام همگی به خانه هایشان بازمی‌گشتند. البته این رسم امروزه کمتر انجام شده ولی در گذشته اکثریت غریب به اتفاق مردم آن را انجام می‌دادند.

    روز نوروزی مرده‌ها

در قدیم در بندرعباس یک هفته قبل از عید سفره‌ای در خانه خود یا به شکل اشتراکی در منزل اقوام یا همسایگان می‌انداختند که به آن نوروزی مرده‌ها گفته می‌شود. این سفره که به مناسبت یادبود اموات در آخرین روزهای سال انداخته می‌شود، شامل غذاهایی بود که هر کس به منظور خیرات برای اموات خود می‌ریخت و در آن قرار می‌داد. یکی از اصلی‌ترین موادی که جهت خیرات در این سفره گذاشته می‌شود، خرمای مالیده‌ای است که از تابستان در مشک بدین منظور ذخیره می‌شده. این خرما را همراه با باقلا پلو یا شیر در این روز صرف می‌کردند.

این مراسم در روستای سیاه مغان رواج دارد.

 

 

    روز سفره اموات

در این روز که ده روز قبل از مراسم آن انجام می‌شود، هرکس به فراخور وضعیت مادی و اقتصادی اش برای خیرات اموات خود غذا یا میوه و شیرینی تهیه کرده و تمام روز در خانه خویش مراسم فاتحه و قرآن خوانی برگزار می‌کند. این مراسم سرانجام با خوردن شام در منزل صاحب خانه پایان می‌پذیرد. این مراسم با گذشت زمان به فراموشی سپرده شد؛ ولی در روستای روستای زیارت پیر چوگان همچنان رایج است.

    زنبیل گردانیدن

رسم زنبیل گردانیدن نیز از آیین‌های مرسوم در بندرعباس و استان هرمزگان است. در هرمزگان گاهی اتفاق می‌افتد که بچه‌ای در سن ۱۸ ماهگی یا دو سالگی به اصطلاح محلی پا نگرفته و راه نمی‌افتد. پدر و مادر طفل، برای راه افتادن بچه خود، یک روز بر و بچه‌های همسایه را خبر می‌کنند و فرزند خودشان را در یک زنبیل که با پوشال درخت خرما، درست شده؛ می‌گذارند و آن را به دست بچه‌های همسایه می‌سپارند تا زنبیل محتوی بچه را به درب حداقل شش خانه ببرند.

 

بچه‌ها با ترتیب خاصی دو طرف زنبیل را گرفته و در حالی که زنبیل را مثل یک تخت روان حرکت می‌دهند با صدای بلند این عبارت را می‌خوانند: کندو پا نداره، خیرش بکن به کندو، تا کندو پا بگیره، کندو پا نداره، خیرش بکن … بعد با همان تشریفات زنبیل را به درب خانه‌های دیگر می‌برند و عبارات بالا را دسته جمعی می‌خوانند و این کار در حدود دو ساعت طول می‌کشد، در خاتمه مراسم دوباره زنبیل محتوی بچه را به خانه پدر و مادر طفل برگردانیده و بچه را تحویل می‌دهند. اهالی عقیده دارند که بعد از انجام چنین مراسمی، طفل پا می‌گیرد و راه می‌افتد.

 

    قربانی برای ریزش باران

بر اساس یک رسم قدیمی، همه ساله در استان هرمزگان به خصوص؛ جزیره قشم برای ریزش به موقع باران یا ریزش زودتر و بیشتر باران، تعداد قابل توجهی گوسفند قربانی می‌کنند و گوشت آن‌ها را به صورت خورش درآورده و به همراه برنج بین مستمندان توزیع می‌نمایند. مراسم در بیرون شهر صورت می‌گیرد و پیش از هر کاری اهالی به خواندن نماز می‌ایستند و سپس گوسفندها را ذبح می‌کنند، هم‌زمان با فراهم کردن مراسم قربانی، آب انبارهای خود را که در محل به نام برکه معروف است؛ تخلیه و تمیز کرده و منتظر ریزش باران می‌مانند.

    قبله دعا (دعای طلب باران)

قبله دعا از سنت پیامبران و یکی از مراسم قدیمی مردم استان هرمزگان است که تا به امروز هم‌چنان زنده است. این مراسم برای مردم بومی جنبه مقدسی پیدا کرده است. در سال‌هایی که باران به موقع نمی‌بارد و آب برکه‌ها و چاه‌ها کم می‌شود و دشت‌ها و صحراها سبز نمی‌شوند، و خشک سالی شود مردم منطقه مطابق رسوم قدیمی برای طلب باران آیینی را اجرا می‌کنند که به آن اصطلاحاً قبله دعا گفته می‌شود. رسم قبله دعا را با صلاحدید یکی از ریش سفیدان و افراد با ایمان محل در یک روز جمعه برگزار می‌کنند. در این روز همه اهالی از پیر و جوان، زن و مرد، به محلی خارج از شهر می‌روند. آنها کودکان را بخاطر اینکه معصوم و بی گناه هستند و دعاهایشان زودتر اجابت می‌شود، با خود همراه می‌کنند. پس از رسیدن به محل مورد نظر که معمولاً روی تپه‌ای واقع است شروع به خواندن دعا و نماز می‌کنند. پس از آن اقدام به قربانی کرده و از گوشت قربانی نذری می‌پزند. با غذای نذری فقرا و مساکین را اطعام می‌کنند و با دعا و خیرات از خدا می‌خواهند برای آنها باران بفرستد. آداب ظاهری خاص خود را دارد، آدابی همچون سه روز روزه بودن قبل از نماز و دعا، نپوشیدن لباس فاخر، پیاده رفتن به مراسم قبله دعا و….

آثار تاریخی

 

 

 

 

مسجد جامع اهل سنت

 

مسجد جامع اهل سنت بندرعباس در سال ۱۱۷۵ هجری قمری توسط زین العابدین ابوالقاسم اوزی احداث و بعدها در طول سالیان با توجه به نیاز و رشد جمعیت و به علت فرسودگی بارها مرمت شد. شبستان این مسجد در دو طبقه ساخته شده و زیربنای کل مسجد حدود ۴۹۰۰ متر مربعه. شبستان حدود ۲۰ درب بزرگ داره که به ایوانهای شمالی، شرقی و جنوبی مسجد باز می شن. محراب این مسجد با هنر کاشی کاری زینت داده شده و بسیار چشمگیره.

 


 

عمارت کلاه فرنگی

 

این ساختمان توسط هلندی‌ها در سال ۱۱۱۰ هجری قمری ساخته شده و قلعه‌ای با ۱۶ برج و ۳ دروازه بوده که به عنوان اداره گمرک استفاده می‌شده‌است.

 

حمام گله‌داری

 

این حمام از پنج گنبد بزرگ و کوچک ساخته شده و به حمام شاه عباس نیز معروف است. حمام و مسجد گله داری ازجمله قدیمی‌ترین بناهای بندر عباس و جز آثار تاریخی شهر محسوب می‌شوند که با فاصله کم از هم در محله اوزی‌ها واقع شده‌اند.. دیرینگی این ابنیه به دوره قاجاری می‌رسد؛ و در سال ۱۳۳۰ به همت حاج احمد گله داری مرمت شده‌است

 

معبد هندوها

 

که در بندرعباس به بت گور معروف است در سال ۱۳۱۰ توسط هندوهای ساکن بندرعباس به سبک معماری هندی و توسط معماران هلندی بنا شده و در حال حاضر به عنوان موزه تاریخی استفاده می‌شود. این معبد در مرکز شهر و در خیابان امام خمینی واقع شده‌است. خوری به نام «گور سوزون» نیز در بندر عباس وجود دارد که گویا هندوهای ساکن شهر مردگان خود را در کنار آن می‌سوزاندن و احتمالاً بنا به سنت هندوها خاکستر آنها را به این خور می‌ریختند. امروزه بخشی از فاضلاب شهر از این راه به خلیج فارس می‌ریزد.

 

مسجد ناصری (بندر عباس) که در سال ۱۳۰۴ هجری قمری ساخته شده‌است. این مسجد در سال ۱۳۸۶ بازسازی شده‌است.

 

مسجد صحراباغی این مسجد در سال ۱۳۱۰ هجری قمری بنا شده‌است.

 

مسجد گله‌داری تاریخ ساخت آن مربوط به ۱۲۹۶ هجری قمری می‌باشد.

 

مسجد جامع دلگشا

 

در سال ۱۱۷۵ هجری قمری بنا شده‌است. در خیابان مسجد جامع بندرعباس واقع در بلوار طالقانی قرار دارد و یادگار سده‌های ۱۲ و ۱۳ ه‍.ق به‌شمار می‌آید. بخش قدیمی شبستان دارای ستونهای متعدد با سر ستونهای گچبری شبیه گله‌داری و مسجد دژگان است. شبستان این مسجد دارای یک بخش افزوده نیز می‌باشد.

 

مجموعه برکه‌های باران

 

این مجموعه شامل شش برکه یا آب انبار مربوط به دوران صفویه‌است و در گذشته از منابع ذخیره آب شیرین در بندر عباس بوده و هر برکه دارای چهار دهانه اصلی برای برداشت آب می‌باشد. این برکه‌ها در فضای مشجر وسیعی در محله استمبیک در خیابان ۲۲ بهمن در پشت موزه خلیج فارس قرار دارد. 

 پل لاتیدان

در مسیر کاروان لار – بندرعباس در جهت گسترش امور بازرگانی احداث شد. این پل در ۵۰ کیلومتری غرب بندرعباس در نزدیکی روستای کلمتلی (لاتیدان) واقع شده و مربوط به دوره صفوی می‌باشد.

محله باستانی سورو که در غرب بندرعباس قرار دارد و به دوران ساسانیان برمی‌گردد،

خانه احمدی یکی از آثارهای تاریخی شهر بندرعباس به شمار می‌آید. این بنا مربوط به دوره قاجاریه است که توسط شخصی به نام حاج احمد گله داری بنا شده‌است. این اثر تاریخی تحت شماره ۸۵۰۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌است.

 بادگیر منبر گپ مربوط به اواخر دوره قاجار است و در بندرعباس، فلکه بلوکی، خیابان امام خمینی، روبروی پاساژ طلا واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۷۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حمام بزرگ بزرگترین حمام بندرعباس مربوط به دوره قاجار است و در خیابان امام موسی صدر، نرسیده به چهار راه سازمان واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۴۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 مجموعه آب انبارهای موزه مربوط به دوره صفوی ـ اوایل دوره قاجار است و در بندرعباس، پاسداران، جنب اداره کل ارشاد اسلامی واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۰۷۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

 

 

 

زیارتگاه

 امامزاده سیدمظفر

سید مظفر بن موسی بن جعفر از سالیان دور مورد توجه عموم مردم خصوصاً مردم استان هرمزگان بوده و هر ساله پذیرای زائران بی شمار مشتاق خود می‌باشد. امامزاده سیدمظفر نوه امامزاده عبدالله بن موسی بن جعفر الکاظم است، در سال ۴۰۲ه‍.ق در این محل وفات یافته است.

 امامزاده سیدکامل

نسبت این امامزاده به نوه‌های موسی بن جعفر می‌دهند که در محله‌ای به همین نام (سیدکامل) واقع شده است.

امامزاده شاه محمدتقی

بنای این امامزاده در جوار مسجد جامع در نزدیکی بازار بزرگ بندرعباس می‌باشد.

زیارتگاه خضر

این زیارتگاه به دوران بعد از اسلام تعلق دارد. مکان آن در کنار جادهٔ بندرعباس - سورو قرار دارد و هم اکنون در محوطهٔ پارک هتل هما واقع شده است. تاریخ بنای آن مشخص نیست و مورد توجه مردم محلی است.

 

 

 

مراکز تجاری

مجتمع‌های تجاری جسیتی سنتر، زیتون، ستاره جنوب، نیلی، ستاره شهر، سرو، رویال و پاسارگاد و ملکه آسمان هاو کارگزاری، بازار بزرگ طلا و جواهرات در کنار بازارهای سنتی مثل بازار اوزی‌ها، بازار لاری‌ها، بازار شهرداری (این بازار در دهه هفتاد تخریب وفضای آن به طرحهای عمرانی شهری جدید اختصاص یافت) و بازار روز فعال هستند. مراکز تجاری بازار بزرگ هرمزگان (Hormozgan Mega Mall)، نور، صدف، مروارید و زیتون و … و مجموعه فرهنگی ورزشی پارمیس بزرگترین مجموعه فرهنگی ورزشی جنوب ایران نیز در حال ساخت می‌باشد.

 

 

بوستان‌ها 

بندرعباس دارای بوستان‌های بسیاری است که به‌طور مستمر از لحاظ کمی و کیفی در حال افزایش است.[۱۱] سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری بندرعباس نیز طرح‌های زیادی را برای زیباسازی این بوستان‌ها در دست اجرا دارد که از جملهٔ آن می‌توان به کاشت ۵۰۰۰۰ اصله گل کاغذی در بوستان‌های شهر اشاره کرد. 

نام برخی از بوستان‌های بندرعباس:

ردیف    مهمترین‌ها

۱        بوستان دولت

۲        بوستان غدیر

۳        بوستان ولایت

۴        بوستان ورزش

۵        بوستان کپشکن

۶        بوستان جهانگردی

۷        بوستان سورو

۸        بوستان دباغیان

۹        بوستان ناصر عبداللهی

   10    بوستان کیش

 

هتل‌ها

 

بندرعباس به دلیل موقعیت خاص تجاری و توریستی خود دارای هتل‌های بزرگی نظیر هتل هرمز، هما، خلیج‌فارس و آتیلار است. هتل‌های بندرعباس عبارتند از:

    هتل بین‌المللی هرمز (۵ ستاره)

    هما (۵ ستاره)

    خلیج‌فارس (۵ ستاره)

    آپارتمان آتیلار ۱ (۴ ستاره)

    آپارتمان آتیلار ۲

    هتل آپارتمان قدس

    هتل گوهرشاد

    هتل گنو

    هتل گلشهر

    هتل سعدی

    هتل حمزه

    هتل نقش‌جهان

    هتل دریا

    هتل کوثر

    هتل بوعلی سینا

    هتل امین

    هتل فروغ

 

جاذبه‌های طبیعی گردشگری

کوه گنو، روستای سیاهو، چشمه آب‌گرم گنو، چشمه آب‌گرم خورگو، چشمه آبگرم سرخاء، چشمه آبگرم کشکوئیه، چشمه آبگرم نیان، چشمه آبگرم چستانه، کوه ذرتو، تپه چاه لرد، قادهار، جنگل کوه شب، سیخوران، بنوزاکین، چشمه آبگرم باری، غار سرخاء، آبشار سرخاء، غار چلو، شهر فین، جنگل‌های کوهشاه، منطقه بخوان، چشمه آبگرم تیربوئیه (نزدیک شهر فین)، بنگلایان.

یکی از جاذبه‌های دیدنی بندرعباس صید مشتا است که با استفاده از جزر و مد انجام می‌شود. در این روش چوب‌هایی در ساحل کار گذاشته شده و با استفاده از تور حصاری ایجاد می‌شود، که هنگام بالا آمدن آب تعدادی آبزی وارد آن شده و با پایین رفتن آب، آبزیان داخل آن به وسیله صاحبان مشتاها صید می‌شوند

موزه

موزه مردم‌شناسی خلیج فارس بزرگترین موزه هرمزگان به شمار می‌رود که در محله ۲۲بهمن قرار دارد.

موزه مردم‌شناسی «حمام گله‌داری» یکی از موزه‌های شهر بندرعباس واقع در خیابان دلگشا است

موزه «آب» که یکی از زیرمجموعه‌های خیابان ۲۲ بهمن بندرعباس است و قدمت آن به دوره صفوی می‌رسد.

موزه مشیری که درگذشته خانهٔ یکی از افراد سرشناس بندرعباس به نام حاج مختار مشیری دوانی بوده و به خانه مشیری معروف شده و در محله سیدکامل قرار دارد.